1. Museumhaven

Kijk door je oogharen

De voor je liggende museumhaven houdt de herinnering aan scheepvaartstad Gouda levend. Door de oogharen kijkend zou je je zo maar in 1930 wanen. Toen was er nog veel scheepvaartverkeer naar en door Gouda en bestond de binnenvaartvloot uit zeilschepen en motorschepen. Dat zie je goed in de monumentale vloot die deze haven bevolkt.

Museumhaven 1930 - foto uit Streekarchief Midden-Holland Gouda
Zo zag de Museumhaven eruit in 1930 (foto uit Streekarchief Midden-Holland Gouda)

Historische bedrijfsvaartuigen

De schepen die hier liggen zijn historische bedrijfsvaartuigen. Honderd jaar geleden bepaalden ze het beeld op de Nederlandse wateren en ze hebben veel betekend voor onze economie.
Na de Tweede Wereldoorlog begon de schaalvergroting in de binnenvaart stevig door te zetten, dus waren deze schepen niet meer rendabel.

Gelukkig waren er mensen die zich het lot van deze prachtige schepen aantrokken en ze voor sloop hebben behoed. Ze gingen ze als woon- of recreatieschip gebruiken. Op zijn minst werden ze netjes onderhouden, maar met bloed, zweet en tranen werden ze vaak ook weer gerestaureerd naar hun vroegere staat. Zo zijn vele zeilschepen die in de beroepsvaart omgebouwd waren tot motorschip, weer teruggebracht tot zeilschip.

En ook oude ambachten bleven hiermee op het nippertje behouden, zoals klinken, masten maken, schepen tuigen, het onderhouden van traditionele scheepsmotoren, enz. enz.

Wonen op een historisch schip

Indertijd, als bedrijfsvaartuig hadden deze schepen nauwelijks woongenot te bieden. De woonruimte was klein en zeker niet van alle gemakken voorzien. Stromend water en toilet ontbraken, om te koken en voor verwarming was er een kolen- of houtfornuis; een Spartaanse behuizing!

Nu doet het comfort aan boord niet onder voor dat aan de wal. Vaak met loskoppelbare nuts- en rioleringsaansluitingen, want er moet ook gevaren kunnen worden. Te mooi om eruit te slopen zijn veel oude roefjes en voorondertjes bewaard of weer prachtig gerestaureerd.

Museumhaven, Bogen en Vest 1908. Tjalk met turf en deklast-foto-uit collectie Oud Gouda en HouseOfCards
Museumhaven, Bogen en Vest 1908. Tjalk met turf en deklast (foto uit collectie Oud Gouda en HouseOfCards)

Werken ook

Wonen op een schip vereist bijzondere vaardigheden. Het is wel handig als je kunt varen en je vaardiploma’s hebt. En veel schippersgezinnen, die op deze schepen wonen onderhouden zelf hun schip. Verven, onderdelen vervangen, je scheepsmotor en/of je tuigage onderhouden, je moet het toch allemaal maar kunnen.

Een mooie faciliteit in deze museumhaven is de werf met “Het Werfhuys” aan de Vest, waar schippers aan hun schip kunnen werken. Als de klus geklaard is kun je in het voormalige Schipperswachtlokaal; het IJsselhuiscafé naast de sluis even lekker bijkomen met een consumptie.

Museumhaven Gouda in decembersfeer. Foto Nico J. Boerboom.
Museumhaven Gouda in decembersfeer. (Foto Nico J. Boerboom)

Hendrik Bijnsdorp, juni 2022